Tüketim Propagandası İle Yoksulluğun Tahrip Edici Etkisinin Arttırılması ve Bir Savunma Olarak Yeterizm (Enoughism)

Kapitalizm varlığını sürdürmek için metaların satılmasını sağlamak zorundadır. Bu anlamda, kapitalizmin sorunu üretim değil (bu zaten çözülmüştür) tüketimdir. Tüketim sorununun çözümü ya da bu sorunla birlikte yaşanması tüketim kültürünün yaratılmasıyla mümkün olmuştur. Verimli bir üretim biçimi olarak Kapitalizm’in doğurduğu ürün bolluğuna rağmen yoksulluk yaygın biçimde varlığını sürdürmektedir. Hatta yoksulluk sadece dünyanın az gelişmiş bölgelerinin yaşadığı bir sorun olmaktan da çıkmıştır. Bugün birçok gelişmiş ülkede yoksulluk oranları alarm vermeye başlamıştır. Yoksulluk gerçeği tüketim kültürüne eleştirel bakmayı zorunlu kılan faktörler arasındadır. Son dönemde başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere küresel krizle sarsılan birçok ülkede, bilinçli tüketimi destekleyen akımlar ivme kazanmaktadır. Bunlardan biri ‘Enoughism’, dilimize uyarlarsak ‘Yeterizm’ akımıdır. ‘Consumerism’ yani ‘tüketicilik’ kavramının tam tersi olan Enoughism; tüketicilerin ihtiyaçları olandan fazlasını alıp, bunun sonucunda kendilerini çok kötü hissetmelerine dayalı bir kavramdır. Kaynaklar hızla tükenirken yoksulluk, insanlığın ulaştığı teknolojik ve bilimsel gelişmişliğe rağmen yaygın biçimde devam etmektedir. Tüketim kültürünün yoksullar üzerinde birbirini destekleyen iki olumsuz etkisi bulunmaktadır. İlk olarak yoksullar kültürün kışkırtmasıyla ortaya çıkan suni ihtiyaçlarını karşılayamadıkları için kendilerini gerçekte olduklarından daha yoksulmuş gibi hissetmektedirler. İkinci olarak ise tüketim propagandası etkisiyle ellerindeki kıt kaynakları yanlış kullandıkları için gerçekten olduklarından daha yoksulmuş gibi de yaşamaktadırlar. Yoksulluğun bireysel çabalarla ortadan kaldırılamayacağı açıktır. Ekonomik ve sosyal savaşım gereklidir. Yeterizm ise bu mücadeleye katkı sağlayacak hem önemli bir düşünme biçimi hem de etkili bir muhalif tavırdır.

Yrd. Doç. Dr. Seher CESUR-KILIÇASLAN
Arel Üniversitesi
Sosyal Hizmet Bölümü
scesurkilicaslan@arel.edu.tr

Toprak IŞIK
Yazar
toprakisik@yahoo.com

Kaynakça:

Tüketici Yazıları 4. Ed. Müberra Babaoğul, Arzu Şener ve Betül Buğday. H.Ü. Tüketici-Pazar-Araştırma-Danışma-Test ve Eğitim Merkezi (TÜPADEM) Yayını, 2014, s.32-45